Akapit nr 1 - brak tytułu

Zgodnie z art. 18 ustawy samorządowej rada gminy jest we wszystkich sprawach z zakresu działania gminy, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Ustawa określa również katalog spraw, należących do wyłącznej właściwości gminy. Zaliczymy do nich:
a) organizacyjne (np.: uchwalanie statutu gminy, ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych),
b) finansowo - majątkowe (np.: przekazywanie jednostkom pomocniczym składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania im składników mienia do korzystania);
c) osobowe (wybór i odwołanie zarządu gminy, powoływanie i odwoływanie sekretarza oraz skarbnika gminy),
d) kierowniczo - kontrolne (np.: rozpatrywanie sprawozdań z zakresu wykonania budżetu oraz podejmowania uchwały w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium zarządowi z tego tytułu),
e) inne (podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych, wznoszenia pomników, nadawania honorowego obywatelstwa).

Powyższe wyliczenie nie jest zamknięte, ponieważ do wyłącznej właściwości rady gminy mogą być przekazywane w drodze ustawy także inne sprawy.

Rada gminy wybiera ze swego składu przewodniczącego oraz od 1 do 3 wiceprzewodniczących. Jej obrady mają charakter sesyjny, a sesje są czasowo ograniczone. W związku z szerokim zakresem zadań rady istnieje potrzeba przekazywania części jej zadań innym organom do rozstrzygania - z wyłączeniem spraw zastrzeżonych do wyłącznej właściwości rady; bądź też do zaopiniowania, bądź opracowania projektu rozstrzygnięcia - we wszystkich sprawach.

Ważną rolę odgrywają komisje - organy wewnętrzne rady. Ich istnienie, przedmiot działania oraz skład osobowy zależy od uznania rady, która może powoływać zarówno komisje stałe (z których jedna ma charakter obligatoryjny - komisja rewizyjna dla kontroli zarządu i podległych mu jednostek). Rada ma również uprawnienia do powoływania komisji doraźnych dla wykonania zadań nadzwyczajnych.

Organem wykonawczym gminy zgodnie z art. 26 ustawy samorządowej jest zarząd. W jego skład wchodzi od 3 do 7 członków wybranych przez radę ze swego grona lub spoza składu rady. Jeśli rada gminy nie wybierze zarządu w terminie 6 miesięcy od daty ogłoszenia wyników wyborów - ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Po rozwiązaniu rady gminy, Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zarządza przeprowadzenie w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania rady. Do czasu wyboru zarządu, Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wyznacza osobę, która pełni w tym czasie funkcje organów gmin. Jeżeli nowa rada nie wybierze zarządu, ulega rozwiązaniu z mocy prawa aż do dnia wyboru rady na kolejną kadencję. Na ten okres Prezes Rady Ministrów ustanawia zarząd komisaryczny.